Media społecznościowe stosują wszelkie techniki, by zwiększać nasze zaangażowanie i utrzymać naszą uwagę. Poznaj 10 najważniejszych.
![]() |
"Co przykuwa do smartfona na dłużej, niż byśmy tego naprawdę chcieli", grafika: Anita Klebanowska |
1. Powiadomienia:
Natychmiastowe i nielimitowane dostarczanie informacji o nowych wiadomościach, komentarzach czy reakcjach, sprawia, że odruchowo sprawdzamy aplikację. System powiadomień, ale również kolejne, które wymienię, działają na zasadzie nagrody. Otrzymując powiadomienie, mózg uwalnia dopaminę, co z kolei sprawia, że korzystanie z mediów społecznościowych staje się przyjemne, a stąd już krótka droga do uzależnienia.
2. Personalizacja treści:
Mój instagram wypełniony głównie wnętrzami w tylu modern farmhouse, poradami biznes-mam, czy postami edukatorów medialnych, całkowicie różni się od instagrama mojego męża wypełnionego vanlifem i memami. Dzieje się tak, bo algorytmy mediów społecznościowych śledzą i analizują każdy nasz ruch, by kolejne wyświetlane treści wpasowały się idealnie do naszych zainteresowań. Treści stają się bardziej atrakcyjne i trudniejsze do zignorowania. Rodzic często nie jest świadomy, że jego Tiktok nie jest Tiktokiem nastolatka, który scrolluje na drugim końcu kanapy - każdy z nas ma zbudowaną "bańkę informacyjną". Tymczasem świat realny nadal jest różnorodny. Jak i czy da się przebić tę bańkę? Dam Wam jeszcze znać ;)
3. Automatyczne odtwarzanie treści:
Przeglądając np. stories nie musimy podejmować aktywnej decyzji o kontynuowaniu oglądania, co utrzymuje nas w pętli bezwiednego konsumowania treści, w tym reklam.
4. Nieskończony "zwój":
Możliwość niekończącego się przewijania sprawia, że łatwo utknąć w cyklu przeglądania treści.
5. Lajki i serduszka:
Otrzymywanie lajków wywołuje uczucie satysfakcji i sprawia, że chcemy wracać po więcej. Każda taka interakcja sprawia, że czujemy się docenieni i bardziej związani z platformą.
6. Fear of Missing Out (FOMO):
Media społecznościowe to "impreza, która nie ma końca". Tam zawsze się coś dzieje a to wywołuje wrażenie, że coś ważnego może zadziać się bez naszego udziału. Wywołanie tego typu lęku skłania do częstego sprawdzania sociali.
7. Przyjazny interfejs:
Starannie zaprojektowane, intuicyjne i atrakcyjne aplikacje, sprawiają, że korzystanie z platformy nie może być prostsze i przyjemniejsze.
8. Streak:
Serie codziennych aktywności, które mogą działać jako forma zobowiązania, skłaniająca by nawykowo sięgnąć do aplikacji. Znany jest z tego Snapchat, ale również na stories Instagram podpowiada, by stworzyć sobie kilkudniowe wyzwania. Niektóre aplikacje sklepowe natomiast za codzienne meldunki przyznają rabaty.
9. Bycie w ciągłym kontakcie:
Od czasów aplikacji nie trzeba się przecież wylogowywać. Możemy (/musimy?) być dostępni zawsze.
10. Marka osobista:
Zamazywanie granicy praca-życie osobiste, szczególnie influencerów i innych osób pracujących w mediach, spowodowane stałą potrzebą utrzymania pozytywnego wizerunku online. Podobną przypadłość mają osoby, których "awatary" są barwniejsze, niż realne życie, w czym aktualnie przyklaskuje jeszcze możliwość generowania zdjęć i innych treści przez AI.
Świadomość tych mechanizmów to pierwszy krok profilaktyki uzależnienia. Jeśli widzisz, że działają na Ciebie jak lep na muchę, wiedz, że to nie Twoja wina. Każdy z nas ma tak samo skonstruowany mózg, podatny na psychologiczne sztuczki.